Seddülbahir Cephesi Muharebeleri – Bölüm 11
21/22 Haziran 1915
Birinci Kerevizdere Muharebesi (83 Rakımlı Tepe Muharebesi)
Akdeniz Seferi Kuvvetler Başkomutanlığı, 28 Nisan – 6 Haziran 1915 tarihleri arasındaki süreçte gerçekleşen muharebeler sırasında, genelde şu şekilde bir hareket tarzı öngörmüştür:
Cephenin doğu kanadı üzerinden harekata katılacak Fransız kuvvetleri, Kerevizdere – Domuzdere arasındaki Cesaret Sırtı’nı ele geçirecek, buna karşılık asıl girme hareketi, cephenin batı kanadı üzerinde yapılacaktır. Batı kanat üzerinde, Zığındere Vadisi’nin her iki yanından ileri götürülecek taarruzlarla, bu kanadın kuzey ucundaki Yassı Tepe ele geçirilecekti.
Öngörülen bu görevler başarıldığı takdirde, kuzeyde Yassı Tepe, doğuda Cesaret Sırtı arasında, “L” harfi şeklinde oluşacak cephe hattının ortasında kalacak yıpranmış Türk birlikleri, nihai taarruzlarla kolayca saf dışı bırakılıp Alçı Tepe’ye ulaşılacaktı.
Aslında Alçı Tepe, kara muharebelerinin başlangıç safhasında, en geç 26 Nisan 1915 günü ele geçirilmesi planlanan ilk hedef olarak belirlenmişti. Ancak İngilizlerin öngöremediği kararlı Türk direnişi nedeniyle önceden belirlenen ilk hedefe ulaşmak bir türlü mümkün olamıyordu ve Kirte Muharebeleri bunu açıkça ortaya koymaktaydı.
Üçüncü Kirte Muharebesi sonucunda cephenin orta kesiminde İngilizlerin elinde kalan bölge, bir girinti şeklinde idi ve bu girintinin her iki kanadı, Türklerin elinde kalan arazideki hakim noktaların denetimindeydi. Bu durum; cephenin orta kesimindeki İngiliz hatları için büyük bir tehlike arz ediyordu.
Bu nedenle harekat planlarında değişikliğe gidilerek, öncelikle cephenin her iki kanadı üzerindeki bu hakim noktaların Türklerden alınması, sonrasında orta kesim üzerinden taarruz ederek, cephe hattının bütünüyle ileri götürülmesi düşünüldü. İlk taarruzun cephenin doğu kanadı üzerinden Fransız Kolordusu tarafından yapılması ve bu bölgedeki Türk hatlarının bütünüyle ele geçirilmesi kararlaştırıldı.
Bu arada General Hamilton’un takviye talebi yine uygun bulunmuş ve 3 yeni tümen yola çıkartılmıştı. Bunlardan 52’nci Tümen, 12 – 14 Haziran 1915 günlerinde Seddülbahir’e ulaşmış ve cephedeki yorgun İngiliz birliklerini değiştirmişti.
Fransız Kolordusu komutanı General Goraund tarafından hazırlanan taarruz planı, General Hamilton tarafından uygun bulunarak onaylandı. Böylece Türk kayıtlarında “83 Rakımlı Tepe Muharebesi” veya “Birinci Kerevizdere Muharebesi”, Fransız kayıtlarında “Dördüncü Kerevizdere Muharebesi” olarak bilinen muharebe başladı.
Fransızların “Haricot” (Fasulye) olarak tanımladıkları 83 Rakımlı Tepe; Morto Koyu’na dökülen Süleyman Reis Deresi’nin (bazı haritalarda Morto Deresi) memba kesiminin yaklaşık olarak 400 metre kadar kuzeyinde yer almaktadır.
Burası; Alçı Tepe Bakı Terası yolu veya Alçıtepe Köyü’nün Seddülbahir yönündeki çıkışından sola ayrılan yol üzerinden Şehitler Abidesi’ne doğru gidilirken, Yarbay Haşan Bey Şehitliği’ni geçtikten yaklaşık 300 metre kadar sonra yolun sağ yanında yer alır. Yoldan 200 metre kadar içeride, yol seviyesinden daha yukarıda, üzeri günümüzde genel olarak bodur bitkilerle örtülü bir yerdir. Aslında burası, Yüzbaşı Şevki Sırtı olarak bilinen ve Fransız Mezarlığı’na kadar uzanan sırtın, Süleyman Reis Deresi membaına doğru alçalmaya başladığı bir nokta olup, Süleyman Reis Deresi’ne oldukça hâkim bir mevkidir.
Birinci Kerevizdere Muharebesi öncesinde bölgedeki Türk siper hattı, İni noktanın doğusundaki Yassı Sırt’ın güney yamaçlarından başlayıp hu noktaya kadar, yaklaşık olarak doğu – batı ekseninde uzanıyor, bu nokta üzerindeki direnerek noktasından bir anda kuzeye doğru kıvrılarak devam ediyordu.
Yorum Yapın