Seddülbahir Cephesi Muharebeleri – Bölüm 11

21/22 Haziran 1915

Birinci Kerevizdere Muharebesi (83 Rakımlı Tepe Muharebesi)

Akdeniz Seferi Kuvvetler Başkomutanlığı, 28 Nisan – 6 Haziran 1915 tarihleri arasındaki süreçte gerçekleşen muharebeler sırasında, ge­nelde şu şekilde bir hareket tarzı öngörmüştür:

Cephenin doğu kanadı üzerinden harekata katılacak Fransız kuvvet­leri, Kerevizdere – Domuzdere arasındaki Cesaret Sırtı’nı ele geçire­cek, buna karşılık asıl girme hareketi, cephenin batı kanadı üzerinde yapılacaktır. Batı kanat üzerinde, Zığındere Vadisi’nin her iki yanın­dan ileri götürülecek taarruzlarla, bu kanadın kuzey ucundaki Yassı Tepe ele geçirilecekti.

Öngörülen bu görevler başarıldığı takdirde, kuzeyde Yassı Tepe, do­ğuda Cesaret Sırtı arasında, “L” harfi şeklinde oluşacak cephe hattı­nın ortasında kalacak yıpranmış Türk birlikleri, nihai taarruzlarla ko­layca saf dışı bırakılıp Alçı Tepe’ye ulaşılacaktı.

Aslında Alçı Tepe, kara muharebelerinin başlangıç safhasında, en geç 26 Nisan 1915 günü ele geçirilmesi planlanan ilk hedef olarak be­lirlenmişti. Ancak İngilizlerin öngöremediği kararlı Türk direnişi nede­niyle önceden belirlenen ilk hedefe ulaşmak bir türlü mümkün olamı­yordu ve Kirte Muharebeleri bunu açıkça ortaya koymaktaydı.

Üçüncü Kirte Muharebesi sonucunda cephenin orta kesiminde İngilizlerin elinde kalan bölge, bir girinti şeklinde idi ve bu girintinin her iki kanadı, Türklerin elinde kalan arazideki hakim noktaların denetimindeydi. Bu durum; cephenin orta kesimindeki İngiliz hatları için büyük bir tehlike arz ediyordu.

Bu nedenle harekat planlarında değişikliğe gidilerek, öncelikle cephe­nin her iki kanadı üzerindeki bu hakim noktaların Türklerden alınması, sonrasında orta kesim üzerinden taarruz ederek, cephe hattının bütü­nüyle ileri götürülmesi düşünüldü. İlk taarruzun cephenin doğu kanadı üzerinden Fransız Kolordusu tarafından yapılması ve bu bölgedeki Türk hatlarının bütünüyle ele geçirilmesi kararlaştırıldı.

Bu arada General Hamilton’un takviye talebi yine uygun bulunmuş ve 3 yeni tümen yola çıkartılmıştı. Bunlardan 52’nci Tümen, 12 – 14 Ha­ziran 1915 günlerinde Seddülbahir’e ulaşmış ve cephedeki yorgun İn­giliz birliklerini değiştirmişti.

Fransız Kolordusu komutanı General Goraund tarafından hazırlanan taarruz planı, General Hamilton tarafından uygun bulunarak onaylan­dı. Böylece Türk kayıtlarında “83 Rakımlı Tepe Muharebesi” veya “Bi­rinci Kerevizdere Muharebesi”, Fransız kayıtlarında “Dördüncü Kerevizdere Muharebesi” olarak bilinen muharebe başladı.

Fransızların “Haricot” (Fasulye) olarak tanımladıkları 83 Rakımlı Te­pe; Morto Koyu’na dökülen Süleyman Reis Deresi’nin (bazı haritalar­da Morto Deresi) memba kesiminin yaklaşık olarak 400 metre kadar kuzeyinde yer almaktadır.

Burası; Alçı Tepe Bakı Terası yolu veya Alçıtepe Köyü’nün Seddülbahir yönündeki çıkışından sola ayrılan yol üzerinden Şehitler Abidesi’ne doğru gidilirken, Yarbay Haşan Bey Şehitliği’ni geçtikten yaklaşık 300 metre kadar sonra yolun sağ yanında yer alır. Yoldan 200 metre kadar içeride, yol seviyesinden daha yukarıda, üzeri günümüz­de genel olarak bodur bitkilerle örtülü bir yerdir. Aslında burası, Yüzbaşı Şevki Sırtı olarak bilinen ve Fransız Mezarlığı’na kadar uzanan sırtın, Süleyman Reis Deresi membaına doğru alçalmaya başladığı bir nokta olup, Süleyman Reis Deresi’ne oldukça hâkim bir mevkidir.

Birinci Kerevizdere Muharebesi öncesinde bölgedeki Türk siper hattı, İni noktanın doğusundaki Yassı Sırt’ın güney yamaçlarından başlayıp hu noktaya kadar, yaklaşık olarak doğu – batı ekseninde uzanıyor, bu nokta üzerindeki direnerek noktasından bir anda kuzeye doğru kıvrıla­rak devam ediyordu.