Muharebe Alanları Gezi Güzergâhı Üzerinde Yer Alan Önemli Mevkiler (Gelibolu – Eceabat – Tarihi Milli Park) – Bölüm 42

70.Ertuğrul Tabyası

Ertuğrul Tabyası; Seddülbahir Köyü’nün batısında, Ertuğrul Koyu’na hakim, Gözcübaba Tepesi’nin Ertuğrul Koyu’na doğru uzanan güney yamacı üzerinde, denize dönük olarak bulunmaktadır. Boğaz girişini korumakla görevli dört tabyadan biri olup, Sultan II. Abdülhamit dev­rinde Asaf Paşa’nın çalışmaları sonucu yaptırılmıştır.

Ertuğrul Tabyası, Üç bonet ve bunların arasında bulunan iki adet top platformundan ibarettir. Günümüzde tabyanın hemen kuzeydoğu ya­nında, Yahya Çavuş Şehitliği ve Anıtı vardır.

Tabyanın yapıldığı dönemde hemen arkasındaki araziye ayrıca aske­ri amaçlı bir bina daha yaptırılmıştır. Söz konusu bina, Çanakkale Mu­harebeleri sırasında harap olmuş, geçen zaman içinde binanın toprak üzerindeki kalıntıları da tamamen yok olmuştur. Ayrıca ortadaki bonetin giriş kapısı üzerindeki yeri belirgin bir şekilde duran tabyanın kita­besi de muhtemelen muharebeler sırasında yok olmuştur.

Ertuğrul Tabyası, 14.800 metre azami menzili olan 2 adet 240/35 mm’lik uzun namlulu Krupp yapımı top ile teçhiz edilmiştir. Bu iki top, Anadolu yakasındaki Orhaniye Tabyası’nda bulunan diğer iki adet benzerleri ile birlikte boğaz girişini koruyan en etkili silahlardı. Toplar­dan birinin namlusu ve kundağına ait bazı parçalar, günümüze ulaşa­bilmiş ve hala tabya üzerindeki yerinde durmaktadır.

2006 yılına kadarki dönemde kaderine terk edilmiş ve tabyayı oluşturan yapılar yarıya kadar toprağa gömülü bir halde iken, Kültür Bakanlığı tarafından restore edilip ziyarete açılmıştır.

Çanakkale Muharebeleri’nin başlangıç evresinde, İtilaf Donanma­sının başlıca hedeflerinden biri olmuş ve 19/25 Şubat 1915 günlerin­de yoğun bir şekilde bombalanmıştır. Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı kuruluşunda bulunan 5’inci Ağır Topçu Alayının Vinci Ağır Topçu Taburuna bağlı bir batarya olan Ertuğrul Tabyası, özellikle 25 Şubat 1915 günü gerçekleşen muharebenin ilk anlarında, 15 daki­kalık süreçte, İngiliz Agamemnon gemisine 7 isabet kaydetmiştir.

Başlangıçtaki bu başarıya rağmen 8’i İngiliz, 4’ü Fransız toplam 12 düşman gemisinin ateş gücü üstünlüğü karşısında daha fazla dayanmak mümkün olmamış, öğleden sonra saat 14.40 civarında Ertuğrul Tabyası’nın topları ebediyen susmuştur.

71. V Sahili Mezarlığı ( V Beach Cemetery)

Gelibolu Yarımadası güneyinde yer alan ve yapılacak çıkarmalar için belirlenen sahiller, İngilizler tarafından çeşitli harflerle kodlanmıştır. Bu kapsamda Ertuğrul Koyu sahili için, “V” kodu verilmiştir.

Buradaki mezarlık alanına, Seddülbahir’deki çarpışmalar son bulduk­tan hemen sonra, bölgede hayatını kaybeden askerler gömülmeye başlanmış ve muharebeler süresince de aynı amaçla kullanılmıştır. Bölgedeki diğer İngiliz Anıt ve Mezarlıkları gibi buradaki mezarlık da günümüzdeki haliyle 1919- 1923 yılları arasında, İngilizler tarafından yapılmıştır. Mezarlık; Ertuğrul Tabyası’nın bulunduğu noktanın Ertuğ­rul Koyu’na uzanan yamacı altında, sahilde yer alır.

Kuzeydoğu – güneybatı ekseninde, 18,2 X 36,5 metre ebatlarında, dikdörtgen planlı olarak tasarlanmıştır. 2.045 m² alan kaplayan me­zarlıkta; tamamı İngiliz olmak üzere 696 savaş ölüsü gömülüdür.