Muharebe Alanları Gezi Güzergâhı Üzerinde Yer Alan Önemli Mevkiler (Gelibolu – Eceabat – Tarihi Milli Park) – Bölüm 3

5.Akbaş Şehitliği

Gelibolu – Eceabat yolunun 30. kilometresinde, Eceabat’a 12 kilomet­re mesafedeki Akbaş mevkiinde, Yalova Köyü ile Kumköy’e giden yo­la dönüldüğünde, bu yolun hemen sol yanında bulunmaktadır. “Akbaş Şehitliği” adıyla bilinen bu Şehitlik, aslında “temsili” bir şehitlik olup, 1.000 metrekareden daha büyük olan bu alanı kaplamaktadır. Temsili olarak tasarlanan Akbaş Şehitliği, ilk kez 1945 yılında yapılmıştır. Kültür Bakanlığı tarafından günümüzdeki haliyle, 1992 yılında yeniden düzenlenmiştir.

Asıl şehitlik alanı ise, temsili şehitliğin karşısında, Yalova Köyü ile Kumköy istikametine giden yolun sağ yanında, yoldan yaklaşık 8-10 metre daha yüksekte yer alan bir düzlük üzerinde yer almaktadır. Buradaki asıl şehitlik alanı; Temmuz 2008’de bu bölgede çıkan orman yangını sonucunda üzerini kaplayan bitki örtüsü ortadan kalkınca görünür hale gelmiş ve dolayısıyla yeniden hatırlanmıştır.

Akbaş Mevkii; Çanakkale Kara Muharebeleri’nin başladığı 25 Nisan 1915 gününden itibaren, Kilye Koyu ve Eceabat’ta bulunan iskeleler ile birlikte, genelde İstanbul’dan deniz yolu ile cepheye sevk edilen asker, silah, mühimmat ve çeşitli malzemelerin karaya çıkartıldığı, dağıtımının yapıldığı önemli lojistik merkezlerden biridir.

Çanakkale Kara Muharebeleri’nin başlaması ile birlikte, 19’uncu Tümenin Sıhhiye Bölüğü tarafından burada bir Sahra Hastanesi de kurulmuştur. Asıl şehitliğin bulunduğu alanın yaklaşık 300 metre kadar kuzeyindeki küçük bir vadi içinde kurulmuş olan bu Sahra Hastanesi, Arıburnu ve Anafartalar Cepheleri’nde yaralanan ve çeşitli hastalıkla­ra yakalanan askerlere hizmet vermiştir.

Daha iyi koşullara ve donanıma sahip hastanelerde bakımı gereken ve bu nedenle sevk edilecek yaralı ve hasta askerler de yine bu bölgeden gemilere bindirilip, İstanbul’a gönderilmişlerdir. Esas itibariyle bir “Sevk Hastanesi” niteliğinde görev yapan Akbaş mevkiindeki Sah­ra Hastanesi’nde tedavileri sırasında veya düşmanın uçak ve denizal­tı taarruzları sonucunda batan, hasar gören gemilerde şehit düşenler, asıl şehitlik alanında bulunan tek kişilik mezarlara gömülmüşlerdir. Et­rafı alelade taşlarla çevrelenmiş şehit mezarlarının bir kısmı, hatta şe­hitlerimize ait kemiklerden bazıları, halen açıkça görülebilmektedir.

Milli Savunma Bakanlığı, Personel Dairesi tarafından hazırlanıp 1998 yılında yayınlanmış olan “Şehitlerimiz” adlı 5 ciltlik eserde yer alan bil­giler üzerinde yapılan araştırma sonucu, Akbaş mevkiinde hayatını kaybettiği belirtilen ve dolayısıyla buradaki şehitlikte gömülü olması kuvvetle muhtemel “648 şehit” askerimizin isimleri tespit edilmiş du­rumdadır.