Muharebe Alanları Gezi Güzergâhı Üzerinde Yer Alan Önemli Mevkiler (Gelibolu – Eceabat – Tarihi Milli Park) – Bölüm 13

21.İstihkâm Yüzbaşı Tahir Bey Anıtı

Eceabat – Kilitbahir yolu üzerinde, Kilitbahir’e 800 metre mesafede, yolun sağ yanında ve yoldan yaklaşık 7-8 metre yüksek bir noktada yer alır. Yol kenarından itibaren basamaklı bir yol ile şehitlik alanına ulaşmak mümkündür. Bu şehitlikte yatan kişi hakkında, bir Topçu Yüz­başısı olduğundan başka bilinen herhangi bir kayıt yoktur. Ancak bu­rada bulunan şehit mezarının, Ağadere Şehitliği’nin sahile doğru uza­nan bir bölümü olması ihtimali yüksek görülmektedir.

Çanakkale Muharebeleri sırasında, anıtın bulunduğu noktanın açığın­da, deniz üzerinde meydana gelen bir olay sonucu, yanındakilerle bir­likte hayatını kaybeden İstihkam Yüzbaşı Tahir Efendi anısına yapılmış bir anıttır. Anıtın yapıldığı tarih, kesin olarak bilinmemektedir. Anı­tın kitabesinde; “1331 yılında bindiği kayığın mayına çarpıp vazife uğrunda şehit olan İstihkam Yüzbaşı Tahir’in aziz ruhu şad ol­sun. El Fatiha” ibaresi yazılıdır.

Anıtın kitabesinde yer alan bu ifadelere karşılık, “Çanakkale Deniz Müzesi Komutanlığı” tarafından 2004 yılında baskısı yapılan, “Ça­nakkale Deniz Savaşları Günlüğü, 1914 – 1922, Deniz Mayınları Grup Komutanı Binbaşı Nazmi Bey” adlı eserin 67. sayfasında il­ginç bir olaya dair anlatım dikkati çekmektedir.

Yüzbaşı Tahir Efendi ile yanında bulunanların şehit düşmesine neden olduğu tahmin edilen bu olayın anlatımı, “9 Mayıs 1915” gününe ait notlar arasında yer almakta olup şu şekilde ifade edilmektedir: “Bugün iki sandalcı ve dört yolculu bir sandal, Değirmen Burnu açıklarında, ateş neticesinde batmış, içindekilerin hepsi telef ol­muşlardır. Bu olayın bir mayından mı yoksa düşman tarafından atılan bir mermiden mi olduğu anlaşılamamıştır. Değirmen Burnu Tabyası’ndaki Binbaşı Nuri, sandalın bir mermi ile parçalandığını söylemektedir. ”

Anıtın bilinen ismi ile ilgili olarak, Türk Ordusu’nun Osmanlı dönemin­deki geleneklerine göre bir değerlendirme yapılırsa, anıtın “İstihkam Yüzbaşı Tahir Bey Anıtı” yerine “İstihkam Yüzbaşı Tahir Efendi Anıtı” adıyla anılması daha uygun olacağı düşünülebilir. Bu şekilde yaptığı­mız değerlendirmenin nedeni ise Osmanlı döneminde “Asteğmen – Yüzbaşı” rütbesindeki subayların “Efendi”, “Binbaşı – Albay” rütbesin­deki subayların “Bey” ve “General” rütbesindeki subayların da “Paşa” olarak anılmasıdır.